zdjęcie wygenerowane przez DALL·E
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest jedną z najczęściej wybieranych form prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Wielu wspólników takich spółek aktywnie angażuje się w jej rozwój oraz codzienne prowadzenie działalności. Jasne jest, że sukces nie przychodzi sam – wymaga zaangażowania i wysiłku. Dlatego też niezbędne jest wykonywanie pracy przez odpowiednie osoby. Niemniej większość przedsiębiorców stara się ograniczać koszty oraz optymalizować opodatkowanie, zachowując oczywiście zgodność z obowiązującymi przepisami prawa. W tej sytuacji istotne jest zrozumienie, w jaki sposób wspólnik może wspierać spółkę poprzez swoją pracę lub świadczenie usług oraz na jakiej podstawie może oczekiwać należnego wynagrodzenia.
Wynagrodzenie dla wspólnika
Utrwalony w orzecznictwie sądowym jest pogląd, że wspólnik może angażować się w pracę dla spółki bez otrzymywania jakiegokolwiek wynagrodzenia, a wartość tej pracy nie powinna być traktowana jako nieodpłatne świadczenie podlegające opodatkowaniu, ponieważ korzyść z niej czerpie ostatecznie właśnie wspólnik. Jednak należy pamiętać, że wynagrodzenie za pracę lub usługi świadczone przez wspólnika dla spółki stanowi dla niej koszt uzyskania przychodu, a więc prowadzi do obniżenia dochodu spółki podlegającego opodatkowaniu. To z kolei skutkuje niższą dywidendą oraz mniejszym podatkiem od jej wypłacenia. Sposobem więc na uniknięcie podwójnego opodatkowania jest wypłacanie wynagrodzenia wspólnikowi za jego pracę lub usługi świadczone dla spółki. Jednakże trzeba pamiętać, że sam wspólnik też będzie musiał opodatkować otrzymane wynagrodzenie, przy czym jego wysokość będzie zależała od formy współpracy ze spółką. W tym artykule przeanalizujemy część z możliwych opcji.
Wspólnik może być jednocześnie członkiem zarządu spółki. Zarządzanie spółką przez wspólnika może odbywać się na podstawie powołania lub na podstawie zawartej z nim umowy.
Powołanie członka zarządu
Wspólnik nie jest zobligowany do nawiązania żadnego umownego stosunku ze spółką. Wspólnik, jako członek zarządu, może działać na jej rzecz jedynie na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników o powołaniu go na to stanowisko. Uchwała może również określić wysokość wynagrodzenia należnego członkowi zarządu oraz ewentualne dodatki do wynagrodzenia (np. dodatkowe ubezpieczenie na życie czy prawo do korzystania z samochodu). Wynagrodzenie członka zarządu może być ustalone jako stała, regularnie wypłacana suma lub może zależeć od osiąganych wyników, obejmując różne premie, prowizje czy nagrody (ich sposób naliczania powinien być wyraźnie określony w uchwale).
Jakie składki naliczyć od wynagrodzenia z tytułu powołania?
Wynagrodzenie członka zarządu, które wynika jedynie z jego powołania do tej funkcji, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych według ogólnych zasad (według skali podatkowej, czyli w 2024 roku: 12% i 32%), jednak nie podlega ono obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Niemniej jednak, członka zarządu, który został powołany na podstawie uchwały i otrzymuje z tego tytułu wynagrodzenie, należy zgłosić do ubezpieczenia zdrowotnego i opłacać składkę zdrowotną.
Umowa między spółką a członkiem zarządu
Alternatywną opcją jest związanie członka zarządu ze spółką poprzez umowę, czyli formalny stosunek obligacyjny. Może to być umowa o pracę, umowa zlecenia lub kontrakt menadżerski. W takim przypadku istnieją dwie równoległe relacje między stronami: organizacyjna - oparta na powołaniu, oraz obligacyjna - wynikająca z umowy.
Jaki podatek i składki naliczać od wynagrodzenia członka zarządu z tytułu umowy?
Wynagrodzenie członka zarządu wypłacane na podstawie umowy o pracę podlega wszystkim zasadom opodatkowania i oskładkowania właściwym dla standardowego stosunku pracy. Podobnie ma się sprawa w przypadku umowy zlecenia lub kontraktu menedżerskiego. Dochody z umowy zlecenia lub kontraktu menedżerskiego są traktowane jako przychody z działalności wykonywanej osobiście i podlegają opodatkowaniu według skali. Jeśli chodzi o składki na ubezpieczenia społeczne, to zazwyczaj konieczne jest opłacanie składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe (chyba że członek zarządu posiada inny niż umowa ze spółką tytuł do ubezpieczeń, z którego składki są opłacane co najmniej od minimalnego wynagrodzenia). Składki na ubezpieczenie chorobowe mogą być opłacane dobrowolnie. Ponadto, członek zarządu spółki, związany ze spółką umową zlecenia lub kontraktem menedżerskim, podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Ważne formalności
Ważne jest przestrzeganie pewnych formalności w kontekście omawianego tematu. Zgodnie z przepisami kodeksu spółek handlowych, wszelkie umowy zawierane przez spółkę z członkiem zarządu muszą być zawarte przez radę nadzorczą lub pełnomocnika, który został powołany uchwałą zgromadzenia wspólników. Nie można tego zrobić poprzez prokurenta spółki, ponieważ prokurent (choć jest szczególnego rodzaju pełnomocnikiem) powoływany jest przez zarząd, a nie przez zgromadzenie wspólników. Natomiast gdy spółka jest jednoosobowa, a jednocześnie jej jedyny wspólnik pełni rolę jedynego członka zarządu, wszelkie umowy między spółką a takim wspólnikiem wymagają formy aktu notarialnego.
W części drugiej tego tematu przeanalizujemy kwestię możliwości świadczenia usług przez wspólnika prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą oraz tzw. powtarzających się świadczeń wspólnika na rzecz spółki w trybie art. 176 k.s.h. oraz kilka słów o tym, jak traktowane jest wynagrodzenie wypłacane wspólnikowi spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w ramach tzw. estońskiego CIT-u.
Zachęcam także do lektury innych artykułów o tematyce prawa gospodarczego: