przedawnienie roszczeń

^{Zdjęcie wygenerowane przez AI (Chat GPT)}

Zbliża się 31 grudnia, a to dla wielu przedsiębiorców oznacza ostatni dzwonek na złożenie pozwów do sądu lub wniosków egzekucyjnych do komorników. Dlaczego? Ponieważ zgodnie z polskim prawem cywilnym, koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin jest krótszy niż dwa lata (art. 118 zd. 2 k.c.).

Czym jest przedawnienie roszczeń?

Przedawnienie to instytucja prawa cywilnego, która co prawda nie powoduje wygaśnięcia długu, ale sprawia, że po upływie określonego terminu dłużnik może uchylić się od jego zapłaty, podnosząc zarzut przedawnienia. Roszczenie staje się tzw. zobowiązaniem naturalnym – istnieje, ale nie możliwość skutecznego dochodzenia go przed sądem jest iluzoryczna - mało prawdopodobne jest, aby dłużnik, mając możliwość zgłoszenia zarzutu przedawnienia nie skorzystał z tej opcji.

Ogólne zasady i terminy

Zgodnie z art. 117 k.c. przedawnieniu podlegają roszczenia majątkowe.

Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Przykład: jeżeli z faktury lub umowy wynika, że zapłata na towar czy usługę powinna nastąpić do 15 lipca danego roku, to roszczenie staje się wymagalne16 lipca i od tej daty należy liczyć bieg przedawnienia.

Zgodnie z art. 118 k.c. – podstawowy termin przedawnienia wynosi:

6 lat dla większości roszczeń,
3 lata dla roszczeń związanych z działalnością gospodarczą oraz świadczeń okresowych (np. odsetki).

Koniec terminu przypada na 31 grudnia, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. Oznacza to, że nawet jeśli upływ 3-letniego lub 6-letniego termin przypada np. na 16 lipca, to faktyczny koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku. Do tego dnia można jeszcze skutecznie dokonać odpowiednich czynności, które zapobiegną przedawnieniu roszczenia.

Wyjątki i najpopularniejsze umowy w obrocie gospodarczym

Krótsze terminy przedawnienia roszczeń niż te przewidziane w art. 118 k.c. zostały przewidziane w przepisach kodeksu cywilnego dla wielu popularnych w obrocie umów, np.:

roszczenia z umowy przewozu i spedycji – 1 rok, choć niektóre roszczenia przedawniają się nawet z upływem 6 miesięcy,
roszczenia z umowy zlecenia lub umowy o dzieło – zazwyczaj 2 lata,
roszczenia z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy – 2 lata.

Przerwanie i zawieszenie biegu przedawnienia

Złożenie pozwu, wniosku egzekucyjnego czy uznanie długu przez dłużnika przerywa bieg przedawnienia, co daje wierzycielowi dodatkowy czas na dochodzenie roszczeń.

Nowa uchwała Sądu Najwyższego z 23.10.2025 r. (III CZP 21/25)

Sąd Najwyższy rozstrzygnął wątpliwości dotyczące roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu. Roszczenie potwierdzone wyrokiem przedawnia się po sześciu latach (trzy lata dla świadczeń okresowych), a koniec terminu przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego. Sąd Najwyższy uznał, że art. 125 § 1 k.c. modyfikuje długość terminu, ale nie wyłącza reguły z art. 118 zd. 2 k.c.

To oznacza, że jeśli wierzyciel posiada tytuł wykonawczy z 2019 r., a termin biegnie od lipca 2019, to ostatni dzień na złożenie wniosku egzekucyjnego to 31 grudnia 2025 r.

Dlaczego warto działać teraz?

Przedawnienie nie następuje automatycznie – dłużnik musi podnieść zarzut przedawnienia w sądzie. Jednak jeśli wierzyciel przegapi termin, straci możliwość skutecznego dochodzenia roszczenia. Dlatego:

warto sprawdzić swoje wierzytelności,
jeżeli wierzytelności przedawniają się z upływem tego roku, to należy złożyć pozew lub wniosek egzekucyjny przed końcem roku,
można rozważyć zawezwanie do próby ugodowej, które przerywa bieg przedawnienia.

Jeśli szukasz wsparcia i obawiasz się przedawnienia roszczeń w swojej firmie zachęcam do skorzystania z pomocy prawnika doświadczonego w obsłudze prawnej firm, który przeprowadzi Cię przez cały proces – od analizy sytuacji, przez przygotowanie dokumentów, aż po rejestrację w KRS. Zapraszam do kontaktu.

Zapraszam do lektury innych artykułów dotyczących prawa cywilnego i gospodarczego:

Przedawnienie roszczeń